Mαθησιακές δυσκολίες : Πως αντιμετωπίζονται

Οι μαθησιακές δυσκολίες συχνά τρομάζουν τους γονείς, ακόμη και στο άκουσμά τους. Δεν υπάρχει λόγος, όμως, να τις αντιμετωπίζουν έτσι. Τι πρέπει να γνωρίζετε σχετικά; 

Πολλά παιδιά αντιμετωπίζουν ένα ή περισσότερα μαθησιακά προβλήματα, όπως δυσλεξία, δυσγραφία, δυσαριθμησία  κ.τ.λ., που με τη σειρά τους συνιστούν τροχοπέδη σε διάφορους τομείς της ζωής τους.

Από την άλλη, με την παρακολούθηση από κάποιον ειδικό και με τη σωστή στάση των γονέων, τίποτα από αυτά δεν θα μπορέσει να μπει εμπόδιο στην ανάπτυξη και την ευτυχία του παιδιού. Άλλωστε κάθε άνθρωπος χαρακτηρίζεται από  στοιχεία που τον καθιστούν διαφορετικό από τους υπόλοιπους.

Οι μαθησιακές δυσκολίες δεν πρέπει να αποτελούν πλέον ταμπού για καμία οικογένεια. Σε κάθε πρόβλημα υπάρχει λύση και μάλιστα με την παροχή κρατικής βοήθειας, που έως ένα βαθμό καλύπτει τα έξοδα για την αντιμετώπιση προβλημάτων, όπως η δυσλεξία. Γι’ αυτό και δεν υπάρχει λόγος να στιγματίζονται τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες!

Πού οφείλονται;

Δεχόμενοι τα αποτελέσματα και ευρήματα των νευροψυχολογικών ερευνών, που «μιλούν» για διαφορετική «καλωδίωση» των νευρικών κυττάρων στον εγκέφαλο, δεν έχουμε παρά να δεχτούμε ότι τα παιδιά γεννιούνται με τη μαθησιακή δυσκολία. Με άλλα λόγια δεν υπάρχει περίπτωση να πάθει ένα παιδί δυσλεξία, επειδή, για παράδειγμα, χώρισαν οι γονείς του. Τα ψυχολογικά προβλήματα είναι δευτερογενή σε αυτά τα περιστατικά. Για επίκτητες δυσκολίες μιλάμε μόνο στην περίπτωση ενηλίκων, οι οποίοι ενώ έχουν κατακτήσει τη δεξιότητα της ανάγνωσης και της γραφής, μετά από κάποια εγκεφαλική βλάβη (τραυματισμός από ατύχημα, αγγειοεγκεφαλικό επεισόδιο, κ.λπ.), παρουσιάζουν δυσκολίες στη γραφή, την ανάγνωση, τη χρήση γραμματικής.
 

Ποιες είναι;

Δυσγραφία

Συνηθισμένη είναι και η δυσγραφία που χαρακτηρίζεται από την καθρεπτική γραφή (π.χ. γράφει 3 αντί για ε), ακόμη και από αραβική γραφή (το παιδί γράφει από τα δεξιά προς τα αριστερά).

Δυσορθογραφία

Η δυσορθογραφία παρουσιάζεται αρκετά συχνά με το παιδί να εμφανίζει πάρα πολύ μεγάλη δυσκολία στην ορθογραφία.

Δυσαριθμησία

Η δυσαριθμησία που αναφέρεται σε πολύ μεγάλη δυσκολία στην εκμάθηση αρίθμησης, προπαίδειας, κατανόησης πράξεων αλλά και συσχέτισής τους και κατανόησης προβλημάτων, είναι επίσης ιδιαιτέρως συχνή.

Οι παραπάνω περιπτώσεις είναι δυνατό να παρουσιαστούν μεμονωμένα ή συνδυαστικά, όμως κάθε περίπτωση παιδιού με μαθησιακό πρόβλημα είναι μοναδική.

Η ώρα του ειδικού!

Πότε, όμως, πρέπει να ζητήσουν οι γονείς τη βοήθεια του ειδικού; Είναι σημαντικό καταρχάς να έχουν άψογη συνεργασία με τον παιδίατρο, αλλά και να παρατηρούν κυρίως τρία πράγματα στην ανάπτυξη του παιδιού τους, που θα τους «χτυπήσουν καμπανάκι» για την αναζήτηση βοήθειας:

α) Tη γλωσσική και γενικότερα γνωστική ανάπτυξη του παιδιού, ανάλογα πάντα με την ηλικία του. Αν το παιδί ξεπερνά το 2ο έτος ζωής και δεν εμφανίζει λόγο, αν στα 3 του έτη το λεξιλόγιό του δεν παρουσιάζει θεαματική βελτίωση, αν στα 4 του αγνοεί και δεν κάνει προφορική χρήση βασικών κανόνων γραμματικής και σύνταξης, θα πρέπει να ζητηθεί η αξιολόγηση από κάποιον ειδικό.

β) Την ψυχοκινητική ανάπτυξη του παιδιού, όπως τον καλό συντονισμό κινήσεων, ανάλογα με την ηλικία του, την καλή διατήρηση ισορροπίας, το κατά πόσο αδέξιο μπορεί να είναι για την ηλικία του, το αν δυσκολεύεται να προσανατολιστεί, όπως να βάζει ανάποδα τα παπουτσάκια του μετά την ηλικία των 4 ετών κ.ο.κ.

γ) Την ωριμότητα της συμπεριφοράς του παιδιού και πάλι ανάλογα με την ηλικία του. Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες είναι συνήθως αρκετά ανώριμα και επιπόλαια σε σχέση με άλλα παιδιά.

Αντιμετώπιση

Αν οι γονείς με τη βοήθεια του ειδικού έχουν εντοπίσει από την προσχολική ηλικία (με χρήση ειδικών ψυχομετρικών εργαλείων) ότι το παιδί είναι πολύ πιθανό να παρουσιάσει στο σχολείο μαθησιακές δυσκολίες, σκόπιμο είναι να καθυστερήσουν την εισαγωγή του παιδιού στην 1η δημοτικού. Με τον τρόπο αυτόν δίνεται στο νευρικό σύστημα του παιδιού η ευκαιρία να προλάβει να ωριμάσει περισσότερο (ένας χρόνος σε αυτές τις ηλικίες κάνει μεγάλη διαφορά), αλλά και στο παιδί η ευκαιρία να καλύψει τυχόν γνωστικά κενά του.

Επιπλέον, μια τόσο έγκαιρη διάγνωση γλιτώνει το παιδί από πιθανή επανάληψη της Α’ δημοτικού, η οποία μπορεί να του προκαλέσει συναισθήματα όπως αποστροφή για το σχολείο, καθώς θα συνειδητοποιήσει με άσχημο τρόπο ότι δυσκολεύεται στα μαθήματα και ενώ οι συμμαθητές του προάγονται εκείνο μένει πίσω με τα μικρότερα παιδιά.

Στην περίπτωση που οι μαθησιακές δυσκολίες διαγνωστούν στην 1η ή τη 2η τάξη του δημοτικού καλό είναι να υπάρξει συστηματική παρέμβαση, ενώ είναι απαραίτητη η συμβολή των παιδαγωγών και δασκάλων, με σκοπό την ομαλή ένταξη του παιδιού ανάμεσα στα υπόλοιπα αλλά και την αφομοίωση των γνώσεων. Το ζητούμενο, βέβαια, για το παιδί είναι η καλή ψυχική ισορροπία του και όχι οι υψηλοί βαθμοί.

Εξίσου σημαντικό είναι να έχουν οι γονείς καθοδήγηση από δασκάλους και από ειδικούς, ενώ είναι άκρως απαραίτητη η συνεργασία όλων αυτών, καθώς οι διαφορετικές γνώσεις-διαφορετικές εμπειρίες μπορούν να αλληλοσυμπληρώνονται, έτσι ώστε να υπάρξει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για το παιδί.

Πώς να το χειριστείτε;

Εάν διαγνωστεί κάποιου είδους μαθησιακή δυσκολία στο παιδί σας, καλό είναι σε κάθε περίπτωση να αποφεύγονται οι υπερβολές. Ιδού μερικές χρήσιμες συμβουλές:

• Αποδεχτείτε το πρόβλημα του παιδιού και φροντίστε να ενημερωθείτε για όλες τις διαστάσεις του.
• Η γνώση κατακτάται μέρα με τη μέρα. Δεν έχει νόημα να πιέσουμε το παιδί να μάθει κάτι με πίεση. Δεν μπορείτε να αλλάξετε τους ρυθμούς της μάθησης του παιδιού σας. Δεν μπορεί να μάθει γρήγορα, διότι δεν του διδάσκονται τα πράγματα με τον τρόπο που μπορεί εκείνο να καταλάβει.
• Φροντίστε να υπάρχει κατάλληλα διαμορφωμένος χώρος για τη μελέτη του παιδιού.
• Καλό είναι να ακολουθείτε μια ρουτίνα βολική για το παιδί. Εντοπίστε ποιες ώρες είναι περισσότερο αποδοτικό στο διάβασμά του.
• Μην ξεχνάτε να επιβραβεύετε το παιδί κάθε φορά για τις προσπάθειές του, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα που θα επιτευχθεί.
• Πώς μπορείτε να κάνετε την επικοινωνία με το δάσκαλο αποτελεσματική;