ΛΟΓΟΣ & ΟΜΙΛΙΑ – Η Εξέλιξη ανά στάδιο Ανάπτυξης

ΕκτύπωσηΕκτύπωση

μωρό στο καρεκλάκιΤο ενδιαφέρον του μωρού για την ανθρώπινη φωνή & τη γλώσσα, ξεκινά από τη στιγμή της γέννησής του. Αν και το παιδί σας θα πει την πρώτη του λεξούλα γύρω στους δώδεκα με δεκατέσσερις μήνες, η διαδικασία της μάθησης ξεκινά από τη γέννηση. Αυτό σημαίνει ότι ένα μωρό κατανοεί τη γλώσσα, πολύ καιρό πριν καταφέρει το ίδιο να μιλήσει.

Το καλύτερο για ένα μωρό, είναι να ακούει τους γονείς του να του μιλούν και μάλιστα με συγκεκριμένο τρόπο, χρησιμοποιώντας και άλλες αισθήσεις. Πρέπει να βρίσκονται πρόσωπο με πρόσωπο με το μωρό καθώς του μιλούν, έτσι ώστε να κεντρίσουν την προσοχή του, καθώς το προσκαλούν να συμμετέχει στο «παιχνίδι της επικοινωνίας». Στα πρώτα στάδια της ανάπτυξης, η οπτική επαφή μεταξύ γονιών και βρέφους είναι πολύ σημαντική. Ήδη από τους πρώτους δύο μήνες της ζωής του αρχίζει να ανταποκρίνεται στους ήχους του περιβάλλοντός του και να επιδεικνύει ένα διαρκώς αυξανόμενο ενδιαφέρον για τα αντικείμενα και τους ανθρώπους γύρω του.

 

Από τη γέννηση έως 3 μηνών

Ένα μωρό επικοινωνεί με το περιβάλλον & τους γονείς του, μέσω του κλάματος και των εκφράσεων του προσώπου του. Πιο συγκεκριμένα, το μωρό τους τρεις πρώτους μήνες της ζωής του:

Ακούει την ομιλία των άλλων.

Ξαφνιάζεται από τους δυνατούς ήχους.

Ανταποκρίνεται στους ήχους αυξάνοντας ή μειώνοντας την ένταση του πιπιλίσματος.

Παράγει ήχους, όπως το «ου».

Γυρίζει προς το μέρος μας, όταν μιλάμε.

Χαμογελά όταν μας βλέπει.

Φαίνεται πως αναγνωρίζει τη φωνή μας & ησυχάζει, αν κλαίει.

Σταματά μια δραστηριότητα, για να προσέξει μία άγνωστη φωνή.

Μετά τον πρώτο μήνα κλαίει με άλλον τρόπο για να δηλώσει διαφορετικές ανάγκες, π.χ. κούραση, πείνα, πόνος.

Αρχίζει να παράγει ήχους ευχαρίστησης όπως «γκου, «κου», όταν μας βλέπει ή όταν παίζουμε μαζί του.

 

3 έως 6 μηνών

Αρχίζει να παράγει ήχους ως μέσο έκφρασης & φαίνεται να κερδίζει όλο & περισσότερο έλεγχο των λαρυγγικών και των στοματικών μηχανισμών άρθρωσης. Ειδικότερα:

Κοιτά απευθείας τον ομιλητή.

Παράγει ήχους και «απαντά» σε αυτόν που του μιλάει.

Εκφράζει με φωνούλες την ευχαρίστηση και τον πόνο.

Κάνει μόνο του διάφορους ήχους, καθώς πειραματίζεται για τον τρόπο παραγωγής τους («ιιιι», «αααα», «μπμπμπμπ», «γγγγγ»), κερδίζοντας όλο και μεγαλύτερο έλεγχο της γλώσσας, των χειλιών & των γνάθων.

Η χροιά της φωνής του και ο επιτονισμός αρχίζουν να διαφοροποιούνται, ανάλογα με τον τρόπο που θέλει να επικοινωνήσει.

Στρέφεται προς την πηγή των ήχων, μουσική, κουδούνι πόρτας,  σκύλος, παλαμάκια.

Παράγει «γουργουριστούς» ήχους, όταν μένει μόνο του ή όταν παίζει μαζί σας, κάνοντας «κου», «αγκού», κ.α.

Το «βάβισμά» του μοιάζει όλο & πιο πολύ με πραγματική ομιλία και παράγει διαφορετικούς ήχους, όπως «μ». «π», «μπ».

 

 

6 έως 9 μηνών

Σε αυτή τη φάση συντελείται μία σημαντική εξέλιξη στη γλωσσική ανάπτυξη των παιδιών: ονομάζεται «βάβισμα» και αποτελεί την πρώτη ένδειξη ότι η ομιλία των μεγάλων έχει επηρεάσει την εξέλιξη της γλωσσικής παραγωγής του μωρού. Ειδικότερα το μωράκι σας:

Μιμείται γνώριμους ήχους.

Κατανοεί τη σημασία των κινήσεων των χεριών σας.

Κοιτά με προσοχή τα αντικείμενα, τα μέλη της οικογένειας, εικόνες & φωτογραφίες, όταν του τις ονομάζετε.

Ανταποκρίνεται στο «όχι» & σταματά αυτό που κάνει.

«Βαβίζει» με επαναλαμβανόμενες συλλαβές, «μπαμπαμπα», «ντανταντα» ή «μαμαμα» και αρχίζει να παράγει ήχους όπως «μ, ν, τ, ντ, μπ, π».

Ανταποκρίνεται με το «βάβισμά» του στους άλλους και παράγει διαφορετικούς ήχους για την πείνα, το θυμό ή την ευχαρίστηση.

 

 

9 έως 12 μηνών

Δείχνει πως καταλαβαίνει περισσότερα και το «βάβισμά» του αρχίζει να διαφοροποιείται. Πιο συγκεκριμένα:

Αρχίζει να ανταποκρίνεται σε απλές φράσεις, όπως «Έλα εδώ», «Θέλεις άλλο;» και δίνει αντικείμενα όταν του τα ζητάνε.

Ακούει με προσοχή όταν του μιλάνε.

Αναγνωρίζει τα ονόματα χρηστικών αντικειμένων, όπως «μπάλα», «πιπίλα», «κουτάλι» και αρχίζει να τα συνδέει με τα αντικείμενα.

Γυρίζει όταν ακούει το όνομά του.

Το «βάβισμά» του περιέχει πλέον αρκετούς από τους ήχους της γλώσσας μας.

Χρησιμοποιεί ήχους που μοιάζουν με ομιλία & όχι με κλάμα για να κερδίσει και να κρατήσει την προσοχή μας.

Μιμείται με ήχους την ομιλία.

Λέει μία ή δύο λέξεις, όπως «γεια», «μπαμπά», «μαμά», «ναι», αν και μπορεί να μην είναι ακόμη καθαρές.

Κάνει παλαμάκια, «κουπεπέ» & γνέφει «αντίο» όταν του το ζητήσουν.

Καθοδηγεί τους άλλους τραβώντας, σπρώχνοντας ή χτυπώντας.

 

Αυτό που πρέπει να έχετε υπόψιν σας είναι ότι δεν μιλούν όλα τα παιδάκια στην ίδια ηλικία.

 

Η εξέλιξη της ομιλίας των μωρών από 12 – 24 μηνών

Κάθε παιδί έχει εξατομικευμένους ρυθμούς σε ό,τι αφορά τη γλωσσική εξέλιξη. Μερικά παιδιά αναπτύσσονται γλωσσικά και μιλούν γρηγορότερα, ενώ άλλα παιδιά μιλούν αργότερα. Δεν χρειάζεται να κάνετε συγκρίσεις με άλλα παιδιά της ίδιας ηλικίας. Όμως εσείς θα δίνετε στο παιδί όλα τα κατάλληλα ερεθίσματα για να ενθαρρύνετε τη γλωσσική ικανότητα. Μη χάνετε ευκαιρία να συνομιλείτε με το παιδί με ερωτήσεις και παιχνίδια ρόλων. Εφόσον ο παιδίατρος έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο της μειωμένης ακοής, δεν υπάρχει λόγος να ανησυχείτε εάν το παιδί σας δεν εξελίσσεται γρήγορα στην ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας του.

Ας δούμε όμως πως εξελίσσεται ο λόγος & η ομιλία κατά το δεύτερο χρόνο της ζωής του παιδιού.

 

12 έως 16 μηνών

Αρχίζει να χρησιμοποιεί αναγνωρίσιμες λέξεις και βελτιώνει συνεχώς την κατανόησή του. Συγκεκριμένα:

Χρησιμοποιεί με συνέπεια επτά έως είκοσι πραγματικές λέξεις.

Επικοινωνεί  και προσπαθεί να πάρει αντικείμενα που θέλει χρησιμοποιώντας κάποιες λέξεις σε συνδυασμό με νοήματα με τα χέρια και το σώμα του, δείχνει κάποιο αντικείμενο ή κινείται προς το αντικείμενο).

Παράγει συχνά ήχους όπως «τ, ντ, ν, χ, π, μπ, μ».

Αναγνωρίζει τα ονόματα σημαντικών μερών του σώματος, όπως μαλλιά,στόμα,αυτιά,κ.α.

Κατανοεί και εκτελεί διπλές εντολές, όπως να βρει και να φέρει κάποιο  αντικείμενο ή κάποιο παιχνίδι του, από το άλλο δωμάτιο.

Διατηρεί το ενδιαφέρον του για δύο ή και περισσότερα λεπτά, όταν βλέπει εικόνες που του ονομάζουμε.

 

16 έως 18 μηνών

Συνεχίζει να προσπαθεί όλο και περισσότερο να επαναλαμβάνει τις λέξεις που ακούει συχνά μέσα στο σπίτι.

Χρησιμοποιεί πλέον περισσότερες λέξεις παρά νοήματα, για να εκφράσει τις επιθυμίες & τις ανάγκες του.

Επαναλαμβάνει λέξεις που ακούει από εμάς.

Το λεξιλόγιό του αυξάνεται κατά 3 έως 4 νέες λέξεις το μήνα.

Συσχετίζει νέες λέξεις όπως μπισκότο, γάτα, μπλούζα σε κατηγορίες όπως φαγητά, ζώα, ρούχα.

Προσπαθεί να τραγουδήσει απλούς σκοπούς & μελωδίες.

 

18 έως 20 μηνών

Το παιδί μιλά όλο και περισσότερο χρησιμοποιώντας συχνά εκτός από τις πραγματικές & δικές του πρωτότυπες λέξεις. Έτσι αρκετές φορές χρειάζεται να μεταφράζετε τα λογάκια του. Πιο συγκεκριμένα:

Μιμείται κάποιες προτάσεις 2 ή 3 λέξεων, τις οποίες ακούει συχνά.

Μιμείται ήχους του περιβάλλοντός του, όπως ζωάκια, αυτοκίνητα και άλλα καθώς παίζει.

Έχει λεξιλόγιο τουλάχιστον 10 - 20 λέξεων.

Κατανοεί και εκτελεί σωστά απλές προφορικές εντολές που του δίνονται, όπως «κάτσε κάτω», «έλα εδώ», «σταμάτα».

Κατανοεί τη διάκριση μεταξύ των προσώπων, όπως «Δώσ’ το σε αυτή», «Δώσ’ το σ’ εμένα», κ.α.

 

20 έως 24 μηνών

Σημειώνεται ένα εξαιρετικά σπουδαίο επίτευγμα, καθώς το παιδί αρχίζει αυθόρμητα να παράγει μικρές προτασούλες. Πιο συγκεκριμένα:

Αναφέρεται στον εαυτό του με το όνομά του.

Προσπαθεί να μιλήσει για πράγματα που έκανε χρησιμοποιώντας ένα συνδυασμό λέξεων και δικής του γλώσσας.

Αρχίζει να χρησιμοποιεί κάποιες αντωνυμίες, αλλά κάνει ακόμα λάθη, λέγοντας για παράδειγμα «Εμείς δείδαμε» αντί «Εμείς είδαμε».

Ακολουθεί ως και τρεις απλές, αλλά συνδεδεμένες εντολές, όπως «δώσε τη μπάλα στο παππού».

Καταλαβαίνει κάποιες σύνθετες προτάσεις, όπως «Το Σάββατο θα πάμε στο λούνα παρκ».

Ακολουθεί απλές εντολές και ανταποκρίνεται σε απλές ερωτήσεις, όπως «Δώσε ένα φιλάκι στο μπαμπά» ή «Πού είναι τα ποδαράκια σου;».

Αρχίζει να συνδυάζει λέξεις σε απλές προτάσεις 2 - 3 λέξεων,  «Μαμά (γ)λάλα», «Τι είν’ α(υ)τό;», «Θ(τ)έλω πατ(γ)ωτό».

happy baby