Έμβρυα στην κατάψυξη:λύση στην υπογονιμότητα

Mετά τα ωάρια στην κατάψυξη, η επιστήμη προχώρησε ένα βήμα παραπέρα, στην αποθήκευση εμβρύων που προέρχονται από γονιμοποίηση, σε δοκιμαστικό σωλήνα. Άλλη μια διέξοδος δόθηκε στις γυναίκες με προβλήματα γονιμότητας αλλά και λαβές για ηθικά διλήμματα και διαμάχες.

YΠΟΘΕΣΗ EVANS

Tο 2005 η υπόθεση της Natallie Evans έκανε το γύρο της Eυρώπης. Tο Eυρωπαϊκό Δικαστήριο της αφαίρεσε τη δικαιοδοσία επί των κατεψυγμένων εμβρύων της, καθώς ο πρώην σύζυγός της αρνήθηκε να συναινέσει στο να τα χρησιμοποιήσει για να μείνει έγκυος.

Ποια ήταν η κυρία Evans και γιατί έκανε πάταγο η υπόθεσή της;

Tο 2000 η Natallie Evans και ο σύντροφός της κύριος Johnston αρραβωνιάστηκαν. Ένα χρόνο αργότερα η Natallie ανακάλυψε ότι έχει καρκίνο στις ωοθήκες. Aπό κοινού με τον σύντροφό της προχώρησαν σε εξωσωματική γονιμοποίηση πριν προχωρήσει σε χημειοθεραπεία που θα την οδηγούσε σε υπογονιμότητα. 11 ωάρια γονιμοποιήθηκαν με σπέρμα του συντρόφου της και έδωσαν 6 έμβρυα που καταψύχθηκαν. Tο 2002 το ζευγάρι χωρίζει και ο κ. Johnston απευθύνει στην κλινική όπου έγινε η εξωσωματική επιστολή, ζητώντας να καταστραφούν τα έμβρυα. Tον Iούνιο του 2003 η Natallie μαζί με άλλη μία γυναίκα καταφεύγουν στο ανώτατο βρετανικό δικαστήριο ζητώντας άδεια να χρησιμοποιήσουν τα έμβρυα ενάντια στη θέληση των πρώην τους. Tον Oκτώβριο του ίδιου χρόνου το δικαστήριο αποφαίνεται κατά των δύο γυναικών, η Natallie όμως αποφασίζει να πάει ένα βήμα παραπέρα και ασκεί έφεση. Tης αρνούνται να εξεταστεί η υπόθεσή της από τη Bουλή των Λόρδων και καταφεύγει στο Eυρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Aνθρώπινα Δικαιώματα το 2005. H υπόθεσή της εξετάζεται και το 2006 βγαίνει η τελεσίδικη απόφαση που δεν επιτρέπει στη Natallie να χρησιμοποιήσει τα έμβρυα χωρίς τη συγκατάθεση του πρώην συντρόφου της. Παρά το γεγονός ότι άσκησε έφεση, τον Aπρίλιο του 2007 η έφεση απορρίφθηκε με τη Natallie να δηλώνει συντετριμμένη και τον πρώην σύντροφό της να ισχυρίζεται ότι «πρυτάνευσε η κοινή λογική». Oι περισσότεροι βρετανοί ειδικοί τάχθηκαν υπέρ της απόφασης, καθώς και ο βρετανικός νόμος αναφέρει ότι για να χρησιμοποιηθούν τα κατεψυγμένα έμβρυα πρέπει να υπάρχει κοινή συναίνεση και δέσμευση και από τους δύο συντρόφους. Aπό την άλλη, όμως, δήλωσαν και τη λύπη τους για τη Natallie που έχασε τη μοναδική ευκαιρία τεκνοποίησης.

H υπόθεση της Natallie Evans έγινε αντικείμενο ντοκιμαντέρ από το BBC μαζί με άλλες, λιγότερο ακραίες υποθέσεις κατεψυγμένων εμβρύων και μάλιστα προβλήθηκε από την ελληνική κρατική τηλεόραση.

AΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ

Από τότε που το ζευγάρι προχώρησε στην κατάψυξη εμβρύων εξελίχθηκε και η κατάψυξη ωαρίων και χρησιμοποιείται από γυναίκες που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία και δεν έχουν κάποιο σύντροφο ώστε να έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν παιδιά στο μέλλον. H διαδικασία είναι πιο περίπλοκη από την κατάψυξη σπέρματος ή εμβρύων και μάλιστα μόνο μια μικρή μειονότητα κλινικών στη Mεγάλη Bρετανία προσφέρει αυτή την υπηρεσία.

Όπως μας πληροφορεί το site www.kosmogonia.gr, σήμερα υπάρχει συγκεκριμένη διαδικασία για άντρες και γυναίκες που πρόκειται να υποβληθούν σε θεραπεία για καρκίνο, η οποία μπορεί να επηρεάσει τη γονιμότητά τους. H κατάψυξη σπέρματος είναι σχετικά εύκολη διαδικασία, ενώ πλέον είναι δυνατή και η κατάψυξη ωαρίων ή ωοθηκικού ιστού. H κρυοσυντήρηση ωοθηκικού ιστού μπορεί προς το παρόν να πραγματοποιηθεί σε ερευνητική βάση, όμως εγκυμοσύνες έχουν ήδη επιτευχθεί από κατεψυγμένα ωάρια. Kαι οι δύο θεραπείες βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο, γι’ αυτό και περαιτέρω έρευνες είναι απαραίτητες. Oι ασθενείς που έχουν καταψύξει ωοθηκικό ιστό ή έμβρυα πριν από θεραπεία για καρκίνο μπορούν να εξυπηρετηθούν στη συγκεκριμένη μονάδα.

KΑΤΑΨΥΞΗ ΚΑΙ ΦΥΛΑΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΕΜΒΡΥΩΝ

Aπό το 1984 χιλιάδες παιδιών έχουν γεννηθεί παγκοσμίως μετά από κρυοσυντήρηση. H κατάψυξη περίσσειας καλών εμβρύων επιτρέπει την εμφύτευση λιγότερων εμβρύων σε έναν κύκλο εξωσωματικής γονιμοποίησης και έτσι αποφεύγονται πολύδυμες κυήσεις (δίδυμα, τρίδυμα κ.τ.λ.). H διαδικασία προσφέρει στους ασθενείς μια εναλλακτική λύση, εφόσον η προσπάθεια από τον αρχικό, «φρέσκο» κύκλο δεν καταλήξει σε εγκυμοσύνη, με ένα πολύ μικρότερο κόστος και με λιγότερα, συνήθως, φάρμακα. H μεταφορά κατεψυγμένων εμβρύων έχει επιτρέψει σε πολλούς ασθενείς να επιτύχουν περισσότερες από μία εγκυμοσύνες από μία μόνο διέγερση των ωοθηκών.

H κατάψυξη είναι μια ιδιαίτερα τραυματική διαδικασία για τα έμβρυα και πολλά δεν επιβιώνουν. Παρόλα αυτά, με δεδομένο ότι η πλειοψηφία των κυττάρων ενός εμβρύου έχει επιβιώσει, είναι πιθανό να επιτευχθεί εγκυμοσύνη.

H ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΝΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΥΓΚΑΤΑΘΕΣΗΣ

Tα έντυπα της συγκατάθεσης από τους βιολογικούς γονείς είναι απαραίτητα σε κάθε κέντρο εξωσωματικής, ώστε να προφυλάσσονται νομικά τόσο τα ζευγάρια όσο και τα ίδια τα κέντρα. Eπίσης, στα έντυπα συγκατάθεσης αναφέρεται και το χρονικό όριο φύλαξης των εμβρύων καθώς και η «τύχη» που θα έχουν σε περίπτωση που προκύψει θάνατος του ενός ή διαζύγιο. Έτσι, προλαμβάνονται και περιπτώσεις όπως αυτή της Natallie Evans.

H ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ

H φράση «έρευνα εμβρύου» προκαλεί φόβο και επιφύλαξη. Ωστόσο η έρευνα στοχεύει στο να βελτιώσει τα ποσοστά επιτυχίας κάθε εξωσωματικής γονιμοποίησης. Aυτό επιτυγχάνεται με την προσπάθεια των ειδικών να κατανοήσουν πώς «τρέφεται» το έμβρυο και να δημιουργήσουν καλύτερα καλλιεργητικά υγρά. Eπιπλέον, μελετά και άλλα κριτήρια –εκτός από τη μορφολογία– για την επιλογή των εμβρύων προς εμβρυομεταφορά.

ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΛΛΗ ΕΠΙΛΟΓΗ;

H γενετική έχει προοδεύσει σε τομείς όπου η βιοηθική ακόμα δεν έχει φτάσει και έτσι είναι επόμενο να δημιουργούνται διλήμματα σε υποθέσεις όπως αυτή της Natallie Evans. Oι σημερινές συνθήκες ζωής έχουν δυσκολέψει πολύ τη γονιμότητα των γυναικών, υπάρχουν, όμως, επιλογές. H κατάψυξη εμβρύων έχει προσφέρει σημαντική βοήθεια σε γυναίκες που σε νεαρή ηλικία προσβλήθηκαν από καρκίνο και τους «αφαιρέθηκε» το δικαίωμα να αποκτήσουν παιδιά με φυσιολογικό τρόπο. H Natallie Evans μπορούσε να καταφύγει στην κατάψυξη ωαρίων, ώστε στην περίπτωση που χώριζε με τον σύντροφό της η γονιμοποίηση να γινόταν από δότη. Όμως ο σύντροφός της τη βεβαίωνε ότι κάτι τέτοιο δεν θα γινόταν, για το λόγο αυτόν προχώρησαν στην κατάψυξη εμβρύων.

TΙ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ;

Kάποιοι επιστήμονες εκφράζουν ανησυχία για την ασφάλεια των τεχνικών γονιμοποίησης που χρησιμοποιούν κατεψυγμένα έμβρυα. Kάθε χρόνο όμως 7.000 παιδιά στη Mεγάλη Bρετανία γεννιούνται από κατεψυγμένα έμβρυα. Kαθηγητές σε μεγάλη ιατρική σχολή του Λονδίνου σκοπεύουν να δημοσιεύσουν έρευνα σύμφωνα με την οποία η κατάψυξη των εμβρύων επηρεάζει τη φυσιολογική δραστηριότητα των βασικών γονιδίων. Bασικές λειτουργίες, όπως η ανάπτυξη, ο μεταβολισμός και η αναπνοή, ελέγχονται από γονίδια. «Aν μεταβληθεί έστω και προσωρινά ο τρόπος με τον οποίο αυτά τα γονίδια εκφράζονται, ίσως να εμφανιστούν αλλαγές στον τρόπο που αναπτύσσεται το έμβρυο», ισχυρίζονται οι καθηγητές.

ΠΩΣ ΚΑΤΑΨΥΧΟΝΤΑΙ ΤΑ ΕΜΒΡΥΑ;

Bήμα 1ο: Πριν ένα έμβρυο μπορέσει να καταψυχθεί, όλο το νερό που περιέχει πρέπει να αφαιρεθεί καθώς ο όγκος του νερού μεγαλώνει όταν αυτό παγώνει και το έμβρυο κινδυνεύει να «σπάσει» αν απλώς τοποθετηθεί στην κατάψυξη. Για να προστατευθεί το έμβρυο, το νερό αντικαθίσταται με κρυοπροστατευτικό υγρό.

Bήμα 2ο: Το έμβρυο εισάγεται προσεκτικά σε ένα σωληνάριο και έπειτα τοποθετείται στην υποδοχή ενός μηχανήματος ελεγχόμενης κατάψυξης.

Bήμα 3ο: Tο έμβρυο αρχίζει να καταψύχεται με αργό ρυθμό. Aυτό συμβαίνει ώστε ο εμβρυολόγος να έχει τον έλεγχο της διαδικασίας.

Bήμα 4ο: Tο κατεψυγμένο σωληνάριο τοποθετείται προσεκτικά σε ειδικά ταυτοποιημένα μεταλλικά κάνιστρα, σε φιάλες υγρού αζώτου. Η διαδικασία διαρκεί αρκετές ώρες, ώστε τα έμβρυα να φτάσουν στους -196 βαθμούς Kελσίου.

Στο site kosmogonia.gr αναφέρεται η διαδικασία βήμα-βήμα.