Πώς να αποτρέψετε τους αδελφικούς τσακωμούς

Οι καβγάδες ανάμεσα στα αδέλφια είναι κάτι συνηθισμένο. Λίγο η ζήλια και οι μικροδιαφορές, λίγο οι γονείς που μπορεί να κάνουν διακρίσεις ανάμεσα στα παιδιά, δεν αργεί να ξεσπάσει και ο καβγάς. Η ηρεμία, όμως, στο σπίτι είναι πολύτιμο αγαθό! Μάθετε τρόπους για να προλαμβάνετε και να καταστέλλετε τους καβγάδες ανάμεσα στα αδέλφια!

Η αδελφική αγάπη αποτέλεσε ένα μείζον ζήτημα της ανθρωπότητας. Από τον Ρώμο και τον Ρωμύλο, τους Διόσκουρους, Κάστωρα και Πολυδεύκη, μέχρι το ακραίο βιβλικό παράδειγμα του Κάιν και του Άβελ, τα αδέλφια πάντα είχαν τα «πάνω» και τα «κάτω» στις σχέσεις τους! Η αλήθεια είναι πως η αδελφική αγάπη δεν είναι διόλου αυτονόητη και χρειάζεται χρόνος και προσπάθεια για να αναπτυχθεί. Μικροκαβγαδάκια, εκτεταμένες διαμάχες και ομηρικοί καβγάδες προκαλούν ρήξεις και περιλαμβάνονται στο μενού χιλιάδων οικογενειών. Κι όμως, είναι στο χέρι σας να αποτρέψετε τις διενέξεις και να μονοιάσετε τα αδελφάκια μεταξύ τους!

Μάθετε γιατί!

Καταρχάς, σημαντικό εφόδιο για να ξεκινήσετε το χτίσιμο μιας ειρηνικής και αρμονικής σχέσης είναι η εμπέδωση της αιτίας κακού. Παρότι, λοιπόν, η συνηθέστερη πρόφαση ενός καβγά είναι τα παιχνίδια, ο λόγος που ωθεί τα παιδιά να τσακώνονται είναι η ζήλια ή ο ανταγωνισμός, που λίγο-πολύ υπάρχουν. Τα αδέλφια ανταγωνίζονται μεταξύ τους για την αγάπη των γονιών τους. Πόσες φορές δεν έχετε ακούσει, άλλωστε, ένα από τα παιδιά σας να ρωτάει: «μαμά, ποιον αγαπάς περισσότερο»; Ακόμη, κάποια από αυτά ζηλεύουν τα προνόμια των αδελφών τους: «Γιατί να καθίσει το μικρό δίπλα σου κι όχι εγώ;». Βέβαια, οι παραπάνω αιτίες είναι μονάχα οι προφανείς! Η αδυναμία κατανόησης των αναγκών των μεγαλύτερων αδελφών, ο διαφορετικός χαρακτήρας των παιδιών, αλλά και ο τρόπος που εσείς λύνετε τις διαφωνίες με τον σύντροφό σας είναι κάποιες άλλες. Για το λόγο αυτόν καλό θα ήταν να λάβετε ορισμένα μέτρα, ώστε να χτυπήσετε το «κακό» στη ρίζα του.

Αποτρέψτε τον καβγά

1. Μη συγκρίνετε τα παιδιά σας μεταξύ τους αλλά και με κανένα άλλο παιδί. Κάθε παιδί είναι διαφορετικό και η σύγκριση φέρνει τα αδέλφια αντιμέτωπα το ένα με το άλλο χωρίς λόγο.
2. Αφιερώστε σε κάθε παιδί χωριστά τη δέουσα προσοχή. Εάν τα παιδιά προσλαμβάνουν την αγάπη που έχουν ανάγκη από το άτομο που την επιθυμούν είναι μάλλον απίθανο να μαλώσουν.
3. Μεσολαβείτε ώστε να κρατάτε τα παιδιά σας απασχολημένα, για να μη βαρεθούν και ξεσπάσει μάχη μεταξύ τους.
4. Σιγουρευτείτε ότι παρέχετε σε κάθε παιδί τον προσωπικό χώρο που του αναλογεί. Εάν, για παράδειγμα, μοιράζονται το ίδιο δωμάτιο, διακοσμήστε το χώρο έτσι, ώστε να δημιουργούνται δύο ξεχωριστές περιοχές για το καθένα.
5. Κρατήστε τα κουρασμένα και πεινασμένα παιδιά μακριά το ένα από το άλλο και αποφύγετε τις καταστάσεις που δημιουργούν καβγάδες. Για παράδειγμα, στο αυτοκίνητο μπορείτε να τους δώσετε ξεχωριστά mp3 players ή να τους τάξετε κάποια λιχουδιά με την προϋπόθεση να συνεργαστούν και να διατηρήσουν μια ήρεμη ατμόσφαιρα κατά τη διάρκεια της διαδρομής.
6. Μη βάζετε το μεγαλύτερο να αναλαμβάνει για το μικρότερο «ευθύνες» που δεν του αναλογούν. Μπορεί σε μερικά παιδιά να αρέσει, για παράδειγμα, να διαβάζουν τα μικρότερα αδέλφια τους, αλλά π.χ. η επιβολή της τάξης είναι δική σας δουλειά. Μη μεταθέτετε τέτοιου είδους «ευθύνες» στα μεγαλύτερα αδέλφια! Εάν από μόνο του αναλαμβάνει τέτοιους ρόλους, καλό είναι να τους «αφαιρέσετε» διακριτικά λέγοντας: «Ευχαριστώ, αγαπούλα μου, χαίρομαι που γνωρίζεις και ακολουθείς τους κανόνες, αλλά είναι δουλειά της μαμάς και του μπαμπά να τους υπενθυμίζουν»!
7. Διδάξτε στα παιδιά σας βασικούς κανόνες διαπραγμάτευσης και επίλυσης συγκρούσεων. Για παράδειγμα, εάν διαφωνούν για το τι παιχνίδι θα παίξουν βοηθήστε τα να αποφασίσουν λέγοντας «παίξτε του ενός το παιχνίδι πρώτα και του άλλου μετά, αλλά για περισσότερη ώρα». Επίσης, μπορείτε να τους μάθετε την ανταλλαγή! Εάν τσακώνονται για κάποιο παιχνίδι, πείτε τους: «γιατί δεν παίζει ο ένας πρώτα για μισή ώρα και να το δώσει στον άλλο για άλλη μισή»;
8. Θέστε οικογενειακούς κανόνες που να αφορούν τον αλληλοσεβασμό. Απαγορεύστε τις φωνές, τα αγενή παρατσούκλια και κάθε άλλη ασεβή συμπεριφορά. Για κάθε παράβαση μπορείτε να αναγκάσετε το «άτακτο» παιδί να κάνει μια χάρη στο άλλο!
9. Καταστήστε τα παιδιά «συνεργάτες» βάζοντας ένα νόμισμα σε έναν κουμπαρά για κάθε φορά που τα βλέπετε να παίζουν ήσυχα αλλά και βγάζοντας ένα κέρμα για κάθε τσακωμό. Τα χρήματα που θα συγκεντρώσουν μπορούν να αποφασίσουν μαζί το πώς θα τα ξοδέψουν.
10. Δώστε το καλό παράδειγμα συμπεριφερόμενοι σε όλους με σεβασμό. Αυτό σημαίνει να μην φωνάζετε στα παιδιά ή στον σύντροφό σας, να μη βρίζετε τους άλλους οδηγούς ενώ οδηγείτε και γενικά να μη συμπεριφέρεστε άσχημα ποτέ και σε κανέναν.
11. Μη χρησιμοποιείτε φυσική βία για να τιμωρήσετε τα παιδιά σας. Έρευνες έδειξαν πως τα παιδιά που τιμωρούνται με αυτόν τον τρόπο είναι περισσότερο θυμωμένα και επιθετικά, ενώ επαναλαμβάνουν συχνότερα άσχημες συμπεριφορές που οδηγούν σε τιμωρία. Δείξτε τους με τη στάση σας ότι η βία δεν είναι ο κατάλληλος τρόπος επίλυσης προβλημάτων και διαφωνιών!
12. Δείξτε κατανόηση στα αισθήματα που τρέφουν για τα αδέλφια τους, αλλά θέστε όρια στις πράξεις που τα εκφράζουν. Τα συναισθήματα μπορούν να εκφραστούν με λόγια, αλλά όχι με χτυπήματα, φωνές και σκανταλιές. Εξηγήστε τους τα παραπάνω και προτρέψτε τα να τηρήσουν αυτόν τον κανόνα.
13. Διδάξτε τα παιδιά σας τρόπους αυτοελέγχου. Όταν είναι ήρεμα, παίξτε ένα εκπαιδευτικό παιχνίδι αυτοσυγκράτησης. Βοηθήστε τα να εμπεδώσουν τρόπους να ξεσπούν το θυμό τους. Για παράδειγμα: «Κάθε φορά που θυμώνεις γράψε στο ημερολόγιό σου πώς νιώθεις ή μέτρα μέχρι το δέκα ή σκάψε μια τρύπα στον κήπο για να θάψεις το θυμό σου ή ανάπνευσε βαθιά». Κάντε μια λίστα με τους τρόπους εκτόνωσης του θυμού και κολλήστε την στο ψυγείο. Κάθε φορά που αισθάνεστε θυμό, χρησιμοποιήστε κάποιον από αυτούς τους τρόπους για να ηρεμήσετε δίνοντας, παράλληλα, και το καλό παράδειγμα.
14. Καλλιεργήστε μια ατμόσφαιρα ευγνωμοσύνης. Κάθε βράδυ στο δείπνο ζητήστε από τα παιδιά σας να αναφέρουν έναν λόγο για τον οποίο νιώθουν ευγνωμοσύνη για τον μπαμπά, τη μαμά ή τον αδελφό τους. Η εξωτερίκευση θετικών συναισθημάτων εξομαλύνει τις διαφορές και χαλαρώνει την ένταση στις σχέσεις!
15. Να θυμάστε ότι είναι απλώς παιδιά. Το ότι χτύπησε το αδελφάκι του δεν σημαίνει πως θα γίνει και… μανιακός δολοφόνος! Άλλωστε, οι μικροακαβγάδες μπορεί να είναι κι εποικοδομητικοί όταν χρησιμοποιούνται απλά για να διασκεδάσουν την ένταση. Επιπλέον συχνά μέσα από έναν τσακωμό τα αδέλφια μαθαίνουν να βρίσκουν τρόπους να επιλύουν τα μεταξύ τους προβλήματα.
16. Μην υπερβάλλετε! Να θυμάστε πως τα παιδιά χρειάζονται την κατανόησή σας ώστε να μάθουν μεγαλώνοντας να κρατούν την ψυχραιμία τους. Έχουν ανάγκη να ακούν ότι δεν είναι κακοί άνθρωποι, απλώς κάπως ανώριμοι!

Σταματήστε τον καβγά!

Εάν δεν προλάβατε να εμποδίσετε τον καβγά μεταξύ τους, μην ανησυχείτε, υπάρχουν τρόποι να επαναφέρετε την τάξη και να φροντίσετε να μην επαναληφθεί!

Παραμείνετε ήρεμοι. Το πιο σημαντικό που πρέπει να κάνει ένα γονιός που αντιμετωπίζει έναν παιδικό καβγά είναι να διατηρήσει την ψυχραιμία του. Με τον τρόπο αυτόν δείχνει στα παιδιά πως υπάρχει τρόπος να ελέγξουν τα συναισθήματα αλλά και τις αντιδράσεις τους!

Μην παίρνετε το μέρος κανενός και μην ασχολείστε με το ποιος άρχισε τον καβγά. Όταν παρεμβαίνετε, να συμπεριφέρεστε σε όλα με τον ίδιο τρόπο.

Υπενθυμίστε τους κανόνες. Πείτε τους πως πρέπει να προσπαθούν να αποφεύγουν τους καβγάδες και να λύνουν ήρεμα τις διαφορές τους. Ρωτήστε τα εάν μπορούν να τα βρουν ή εάν χρειάζονται λίγο χρόνο χωριστά για να ηρεμήσουν.

Εάν θέλουν να συνεχίσουν το παιχνίδι, προειδοποιήστε τα πως στον επόμενο καβγά θα τα πάτε σε διαφορετικά δωμάτια, ώστε να ηρεμήσουν και να σκεφτούν καλά αυτό που έκαναν.

Εάν κάποιο από τα δύο παιδιά χτύπησε κατά τη διάρκεια του καβγά, περιποιηθείτε το τραύμα αλλά μην εκτοξεύετε κατηγορίες για το ποιος έφταιγε. Δείξτε κατανόηση, αλλά μην το αφήσετε να κατηγορεί το αδελφάκι του.

Μόλις τα παιδιά ηρεμήσουν, προτρέψτε τα να συζητήσουν ήρεμα το πρόβλημα που προκάλεσε τον καβγά και να βρουν μόνα τους τη λύση. Μόλις τα καταφέρουν ζητήστε τους να σας περιγράψουν τι συνέβη (π.χ. «θέλαμε να παίξουμε διαφορετικά παιχνίδια»), αλλά και το τι αποφάσισαν (π.χ. «θα παίζουμε κάθε παιχνίδι ανά μισή ώρα»).

Τέλος, μια καλή και δοκιμασμένη λύση είναι τα παιδικά βιβλία που αναφέρονται στους αδελφικούς καβγάδες. Διαβάστε τα μαζί με τα παιδιά σας και χρησιμοποιήστε το παράδειγμα του λογοτεχνικού ήρωα κάθε φορά που ανάβουν τα αίματα! Εμείς σας προτείνουμε το: «Τα αδέλφια μου κι εγώ» (εκδόσεις Modern Times), ένα βιβλίο που εξερευνά τις αδελφικές σχέσεις και δίνει απαντήσεις στα ερωτήματα, τις δυσκολίες και τις ανησυχίες τους!

Μια συχνή αιτία καβγά μεταξύ αδελφών είναι οι άδικες συγκρίσεις των γονέων, που πυροδοτούν την ένταση χωρίς προφανή λόγο!

Το να κρατάτε τα παιδιά σας δημιουργικά απασχολημένα, συχνά αποτρέπει τους καβγάδες!

Με τη συνεργασία της ψυχολόγου-ψυχοθεραπεύτριας, Ύριας Αγοροπούλου.