Καταπολεμήστε το παιδικό άγχος!

παιδί αγχωμένοΣυχνά ακούμε τους όρους «στρες»,«άγχος», «κρίσεις πανικού» όταν αναφερόμαστε σε ενήλικες. Τι γίνεται όμως όταν αυτοί οι όροι αφορούν παιδιά; Τι πρέπει να ξέρουν οι γονείς για να αναγνωρίσουν το παιδικό άγχος και πώς μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους;

 

Οι περισσότεροι αναπολούμε την παιδική ηλικία ως εκείνη την περίοδο της ανεμελιάς και των παιχνιδιών. Έτσι, συχνά θεωρούμε δεδομένο ότι τα παιδιά δεν βιώνουν άγχη ή δεν δέχονται πιέσεις που να τα στρεσάρουν. Και όμως, οι σημερινές απαιτήσεις που έχουμε από τα παιδιά μπορούν να τους προκαλέσουν κρίσεις άγχους.

Τα παιδιά σήμερα έχουν πολλούς λόγους να αγχώνονται: πρέπει να προλάβουν σχολεία και φροντιστήρια, να ανταγωνιστούν για τους βαθμούς, να αρέσουν στους φίλους τους, να ικανοποιήσουν τους γονείς κ.ά. Έτσι δεν είναι τυχαίο ότι πολλά παιδιά και κυρίως έφηβοι βιώνουν αισθήματα άγχους που μπορούν να γίνουν αγχώδεις διαταραχές που επηρεάζουν την καθημερινότητά τους. Πώς πρέπει να αντιμετωπίσουν οι γονείς το θέμα του άγχους; Ας εξερευνήσουμε τις παραμέτρους!

 

Γιατί αγχώνονται τα παιδιά;

  • Το πρώτο είδος άγχους που βιώνει κάθε μωρό είναι το άγχος του αποχωρισμού από το γονιό του όταν εκείνος φεύγει ή όταν το μωρό πηγαίνει στο βρεφονηπιακό σταθμό. Αυτό το είδος άγχους ξεπερνιέται συχνά χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία. Αργότερα, όμως, στην παιδική ηλικία παίζουν σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση άγχους ή αγχωτικών διαταραχών γενετικοί, ιδιοσυγκρασιακοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες. Έτσι, συνηθέστερα αίτια άγχους είναι το διαζύγιο των γονιών, η αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος, η σχολική αποτυχία, μια χειρουργική επέμβαση, η υπερπροστατευτική στάση των γονέων, η ένταση και οι οικονομικές δυσκολίες της οικογένειας κ.ά.

Αναζητήστε τα συμπτώματα!

Το άγχος επηρεάζει κατά κύριο λόγο τον ύπνο και τις καθημερινές δραστηριότητες του παιδιού, όπως το παιχνίδι με τους φίλους του ή οι επιδόσεις στο σχολείο. Αυτό είναι το πρώτο επίπεδο συμπτωμάτων.

Σε δεύτερη φάση το άγχος βιώνεται από το παιδί σαν ένα δυσάρεστο συναίσθημα αόριστου/ απροσδιόριστου κινδύνου που επίκειται και συνοδεύεται από σωματικά συμπτώματα, όπως: κεφαλαλγία, ναυτία, εμετοί, αναπνευστική δυσφορία, ταχυκαρδίες, πόνος στο στομάχι, εφίδρωση, απώλεια αυτοελέγχου, αίσθημα αστάθειας, δυσκολίες στη συγκέντρωση, αϋπνίες, εφιάλτες.

Σε ένα τρίτο στάδιο τα παιδιά βιώνουν κάποιες συναισθηματικές διαταραχές όπως: Είναι ευαίσθητα και ευερέθιστα, κλαίνε εύκολα, παρουσιάζουν ξεσπάσματα νεύρων, μπορεί να εκδηλώσουν υπερβολικό και αβάσιμο άγχος ή ανησυχία για διάφορες καταστάσεις (όπως, η απόδοση στο σχολείο ή για γεγονότα ή ατυχίες από το παρελθόν, το παρόν ή το μέλλον) και φοβικές αντιδράσεις σε διαφορετικά ερεθίσματα, όπως στους ξένους, στον αποχωρισμό από τους γονείς (κυρίως από τη μητέρα), στους δυνατούς θορύβους, στο σκοτάδι ή και σε φανταστικά όντα.

 

παιδί με βιβλίαΘΕΡΑΠΕIΑ ΤΟΥ AΓΧΟΥΣ

Η θεραπεία του παιδικού άγχους, εφόσον δεν μπορεί να το ελέγξει ο γονιός και καταφύγει σε ειδικό, περιλαμβάνει συναντήσεις του με ειδικό ψυχολόγο, με κύριους στόχους τη μείωση της έντασης των συμπτωμάτων του άγχους, την ελαχιστοποίηση της δυσλειτουργίας που αυτό προκαλεί και φυσικά την ενίσχυση των προσαρμοστικών μηχανισμών του παιδιού. Παράλληλα μπορεί να γίνει συμβουλευτική εργασία με την οικογένεια ώστε να γίνει κατανοητή η φύση των δυσκολιών που δημιουργούν το άγχος στο παιδί. Σε σπάνιες περιπτώσεις συμπεριλαμβάνεται μια φαρμακευτική αγωγή.

 

Τεχνικές αντι-στρες!

Είναι καίριας σημασίας πρώτοι οι γονείς να αναγνωρίσουν τις οικογενειακές καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν στρες στα παιδιά τους και να τις καταπολεμήσουν πριν το άγχος εμφανιστεί. Κατόπιν υπάρχουν τεχνικές ώστε τα παιδιά να αναγνωρίζουν από μόνα τους τα άγχη τους και να ηρεμούν.

  • Ξεκινήστε διδάσκοντας το παιδί να «ακούει» το σώμα του. Εφόσον το άγχος έχει σωματικά συμπτώματα θα πρέπει το παιδί να μάθει να ξεχωρίζει πότε αυτά είναι προάγγελοι άγχους και πότε πρόκειται για ασθένεια. Π.χ., έχει ναυτία; Μήπως πιέστηκε να κάνει κάτι ή απλώς έφαγε κάτι που δεν έπρεπε; Εάν αναγνωρίζει τα συμπτώματα θα ξέρει πότε να βάλει «φρένο» στον εαυτό του και να ηρεμήσει.
  • Μάθετε στο παιδί ασκήσεις που θα το βοηθούν να ηρεμεί. Εάν π.χ. το να φαντάζεται τις καλοκαιρινές διακοπές το βοηθά να συγκεντρώνεται ή να καταπολεμά τις ταχυκαρδίες που φέρνει το άγχος, τότε θα πρέπει να το κάνει. Το παιδί πρέπει να μάθει με απλό τρόπο να ελέγχει τις σωματικές του λειτουργίες. Εάν την ώρα που έχει ταχυκαρδία ακουμπήσει το χέρι στην καρδιά και αισθανθεί τους παλμούς του πρέπει να ηρεμήσει ή όταν έχει δύσπνοια να αρχίσει να παίρνει βαθιές ανάσες μέχρι να επανέλθει η αναπνοή στην κανονική της λειτουργία.
  • Συζητήστε με το παιδί σας ποιες καταστάσεις του προκαλούν άγχος. Ζητήστε του να τις βαθμολογήσει από το 1 μέχρι το 10 και μετά αναζητήστε μαζί τρόπους για να μειώσετε την πίεση. Για παράδειγμα εάν το παιδί αγχώνεται με το διάβασμα, μπορείτε να επεξεργαστείτε έναν τρόπο για να διαβάζει, έτσι ώστε να μην του φαίνεται... βουνό.

 

Με τη συνεργασία της ψυχοθεραπεύτριας-οικογενειακής συμβούλου, Χαράς Παπασαράντη.

happy baby